Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
ÇİN MEDENİYETİ:
Sülalelerce yönetilir. Çin’de iki türlü mimari gelişmiştir. Askeri mimari (Çin Seddi), Dini mimari (Budist tapınakları). Çinicilik, porselen, seramik gibi sanatlar, maden az olduğu için gelişmiştir. Matbaa, kâğıt, barut, pusula, çini mürekkep, ilk kez Çin’de bulunmuştur. Budizm, Taoizm, Konfüçyüs, Maniheizm gibi dinler yaygındır. Çin’de tarih yazıcılığı gelişmiştir. Türkler hakkında ilk bilgiler Çin kaynaklarında mevcuttur.
HİNT MEDENİYETİ:
Hindistan’da güçlü bir devlet, önemli bir medeniyet ve bir millet anlayışı oluşmamıştır.
Sebepleri:
*Çok değişik din, dil ırk, mezhep vs.’den insanların bulunması.
*İklimin çok sıcak olması.
*Kast sistemi (Dünyanın en katı sınıf farklılığı), Brahmanlar (din adamları), Kişatriyalar (asiller), Vaysiyalar (esnaf, tüccar, çiftçi), Südralar (köylüler, işçiler; paryalar [köleler]).
Not: Hindistan’da Veda dini, Brahmanizm, Budizm, Taoizm, Konfüçyüs, Mani Hinduizm gibi dinler görülür.
İSKİT MEDENİYETİ (SAKA) :
Önce Orta Asya’da görülen İskitler, Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlara gelerek yerleşmişlerdir. Atlı göçebe yaşamışlar, hayvancılıkla uğraşmışlardır. Alper Tunga ve Şu adlı destanları vardır. Anadolu’ya kadar akınlarda bulunmuşlardır. Bilinen ilk Türk topluluğudur.
MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ
*Güneydoğu Anadolu Torosları’ndan başlayarak Basra Körfezi’ne dökülen Fırat ile Dicle Nehirleri arasından kalan bölgeye Mezopotamya denir.
*Mezopotamya medeniyeti, başta Anadolu, Ege ve Mısır medeniyetleri olmak üzere birçok medeniyeti etkilemiştir.
SÜMERLER:
*Orta Asya kökenlidirler. M.Ö. 4000 yılında güney Mezopotamya’ya gelmişlerdir.
*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş, Nippur)
*Rahip – Kral özelliği görülür.
*Çok tanrılı inanç vardır, ahiret inançları zayıftır.
*Ziggurat denilen çok katlı, çok amaçlı tapınakları vardır.
*M.Ö. 3500 (yaklaşık) yılında çivi yazısını bulmuş ve tarihi çağları başlatmışlardır.
*Urgakina kanunları tarihte bilinen ilk yazılı kanunlardır. (Bilinen ilk hukuk devleti Sümerler).
*Kanunlar hafiftir ve fidye esası vardır.
*Gılgamış, Yaratılış, Tufan gibi dini nitelikli destanları vardır.
*Herkes askerdir.
*Taş olmadığı için kalıcı mimari eserleri yoktur.
*Astronomi, takvim, matematik gelişmiştir.
AKADLAR:
*Sami kökenlidirler.
*Akade adlı başkentleri vardır. (Tarihte bilinen ilk merkezi devlet veya imparatorluktur.)
*İlk düzenli ordu Akadlar’da görülür.
*Tarım gelişmiştir. Su kanalları yapmışlardır.
*Zafer anıtı ve Agade tapınakları mimari eserleridir.
BABİLLER:
*Sami kökenlidirler. Başkent Babillion’dur.
*Hammurabi kanunları ilk anayasa niteliğindeki kanunlardır.
*Daha serttir ve “kısas”a dayalıdır.
*Hammurabi kanunları, Mezopotamya’nın Samileştirilmesini amaçlar.
*Rahip-Kral özelliğine son vermiş, ilk dünyevi devlet, ilk mutlak krallığı kurmuştur.
*Yahudiler, II. Babil devleti zamanında sürgün edilmiştir.
*Babil Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi meşhurdur.
ASURLAR:
*Merkez Ninova’dır.
*Kuzey Mezopotamya’da kurulmuştur. Bölge tarıma elverişli olmadığı için ticaretle uğraşmışlardır.
*Anadolu’nun içlerine kadar (Kayseri – Kültepe) gelmişler, koloniler kurmuşlar ve burada çivi yazılı tabletler bırakmışlardır.
*Anadolu’da tarihi çağları başlatan ve ilk yazıyı getiren Asurlar’dır.
*İlk sömürge imparatorluğudur.
*Asur kanunları çok sert ve vahşidir.
*İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.
ELAMLAR:
Başkentleri Sus’tur. Sami kökenlidirler. Önemli bir varlık ortaya koyamamışlardır.
İRAN MEDENİYETİ:
*İran’da ilk Partlar, sonra Medler yaşamıştır. M.Ö. 6. y.y.’da Persler Medler’i yıkmışlardır.
*Çok büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. (İndus Nehri’nden Ege Denizi’ne, Kafkaslardan Basra Körfezi’ne kadar)
*Ülkeyi “satraplık” denilen eyaletlere ayırmışlardır.
*Ticaret gelişmiştir. (Ticaret yolları üzerinde oldukları için)
*Tarihte bilinen ilk posta teşkilatını kurmuşlardır.
*Zerdüştlük dini (ateşperest) hâkimdir.
*Büyük İskender son vermiştir.
İBRANİ MEDENİYETİ:
*Sami kökenlidirler merkezleri Kudüs’tür.
*Dinleri Museviliktir. (Milli bir din). Tanrılarına Yahova, kitaplarına Tevrat denir.
*Bilinen ilk tek tanrılı dindir. Hz. Süleyman zamanında büyük bir devlet haline gelmişlerdir. Babiller zamanında başlayan sürgün hayatları birkaç bin yıl devam etmiştir.
*Hz. Süleyman Mabedi önemli eserlerindendir.
FENİKE MEDENİYETİ
*Sami kökenlidirler.
*Kuruldukları bölge Lübnan çevresidir.
*Tarımdan ziyade denizcilik ve deniz ticaretinde gelişip koloniler kurmuşlardır.
*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (Sidon, Biblos, Sayda, Sur)
*Kolonilerine sadece ekonomik amaçlarla gittikleri için uzun süre tutunamamışlardır.
*Alfabeyi (harf yazısı) ilk kez Fenikeliler bulmuştur. (Daha sonra İyon, Yunan ve Romalılar geliştirmiştir, Latin Alfabesi oluşmuştur.)
MISIR MEDENİYETİ:
*Kapalı bir bölge olduğu ve toplumun tutuculuğundan dolayı çevreden fazla etkilenmemişler, bu yüzden tarih öncesi dönemleri sırasıyla yaşan tek toplumdur.
*Önceleri Nom (veya Nomos) denilen şehir devletleri vardır. Sonraları merkezi krallık gerçekleşmiştir.
*Değişik hanedanlar yönetime hâkimdir.
*Firavunlar tanrı – Kral özelliği gösterirler. (Bu özelliklerinden dolayı hukuk sistemi gelişmemiştir.)
*Çok tanrılı dinler görülür.
*İlk vezirlik (kâtip) sistemi Mısırlılarda görülür.
*Ahiret inancı kuvvetlidir. Bu nedenle mumyacılık ve anıt-mezar (piramit) yapımı gelişmiştir.
*Tıp, eczacılık, kimya, matematik, geometri, takvim, hiyeroglif (resim yazısı) gelişmiştir.
*M.Ö. 1280’de Hititler ile yaptıkları ve Suriye’yi paylaştıkları “Kadeş Antlaşması” bilinen ilk dostluk ve ittifak, aynı zamanda ilk yazılı antlaşmadır.
*Keops, Kefren önemli piramitlerdir.
ANADOLU MEDENİYETLERİ:
*Anadolu’da yontma taş dönemini aydınlatan ilk kalıntılar Antalya’da Karain ve Beldibi mağaralarında bulunmuştur.
*Cilalıtaş dönemini aydınlatan eserlere ise Konya-Çatalhöyük, Burdur-Hacılarda rastlanır.
*Önemli yerleşim yerleri olarak Kayseri –Kültepe, Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar sayılabilir.
HİTİTLER (ETİLER) :
*Anadolu medeniyetinin temelini oluştururlar.
*M.Ö. 2 bin yılında Anadolu’da Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.
*Şehir devletlerinden merkezi krallığa geçmişlerdir.
*Merkez Hattuşaş’tır. (Çorum – Boğazköy).
*Hükümdarlar rahip-kral özelliği gösterirler.
*Tavananna denilen kraliçe yönetimde etkilidir.
*Soylulardan oluşan “Pankuş Meclisi” önemli kararların alınmasında etkilidir. (Meşrutiyet rejiminin ilk örneği.)
*Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya “Bin tanrı ili” denir. Ahiret inançları zayıftır.
*Aile hukuku gelişmiştir. (Medeni hukukun temelini atmışlar.)
*Çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. (Anadolu’da tarihi çağlar Asurlar’ın yazıyı geliştirmesiyle başlar.)
*Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.
*Anadolu’da demir çağını başlatmışlardır.
*Yıllıklar (Anal) tutmaları ile tarih yazıcılığını başlatmışlardır.
*İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir.
FRİGYALILAR
*Merkez Gordion’dur. (Ankara – Polatlı) Bir iç batı Anadolu medeniyetidir.
*Tarım çok önemli olduğu için tarıma dayalı cezalar çok ağırdır.
*Kuyumculuk, önemli ticaret yolları üzerinde olmaları nedeniyle gelişmiştir.
*Müzik, kaya mimarisi ve dokuma alanlarında ilerlemişlerdir. (Tapates adıyla bilinen halı ve kilimler)
*Kimmerler son vermiştir.
*Kibele tapınakları, Midas’ın mezarı önemli eserleridir.
URARTULAR:
*Başkent Tuşpa (Van)’dır.
*Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. (Su kanalları yapmışlardır.)
*İlk barajları yapmışlardır.
*Ahiret inancı vardır.
*-Madencilik gelişmiştir.
*-Ev şeklinde mezarlar vardır.
*Medler ortadan kaldırmıştır.
LİDYALILAR:
*Sard merkezli bir Batı Anadolu medeniyetidir.
*Kral Yolu denilen Efes – Ninova arasındaki ticaret yolu, Doğu – Batı arasında ticaretin ve kültürel etkileşimin hızlanmasını sağlamıştır.
*İlk parayı kullanan Lidyalılar’dır. (M.Ö.) 700
*Paralı askerleri vardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkilidir.
İYONYALILAR (AKALAR) :
*Akalar tarafından M.Ö. 1200’de Batı Anadolu’da oluşturulan bir medeniyettir.
*-Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (İzmir, Efes, Milet, Foça)
*Ticaret yollarının bitiş noktasında bulunmaları, tarım ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri sonucunda kültürel ve bilim yönüyle Anadolu medeniyetlerinin en gelişmişini oluşturmuşlardır.
*Koloniler kurmuşlar ve kolonilerine yerleşme amacıyla gitmişlerdir.
*Şehir devletleri halinde yaşamaları, bilim adamlarının yetişmesine uygun özgür düşünce ortamına zemin hazırlamıştır.
*Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir.
*İnsan şeklinde düşündükleri çok tanrılı din anlayışı vardır.
*Persler tarafından İyonyalılara son verilmiştir.
*Mimaride İyon nizamını geliştirmişlerdir. (Örnek: Efes harabeleri)
EGE MEDENİYETLERİ
GİRİT MEDENİYETİ:
*Ege medeniyetlerinin temelini oluşturmuşlardır.
*İlk denizciler Giritliler’dir.
*Mimaride gelişmişler, çok katlı saraylar yapmışlardır. (Knossos).
*M.Ö. 1400’lerde Aka (Miken), M.Ö. 1200’de Dor istilasına uğramışlardır.
MİKEN MEDENİYETİ
*M.Ö. 2000’de Akalar tarafından kurulmuştur.
*Savaşçı bir toplumdur.
*Mora yarımadası, Yunanistan, Girit ve Kıbrıs’ı işgal etmişlerdir.Kaynakwh webhatti.com:
*Deniz ticaretinde gelişmişlerdir.
*Kuyu mezarları önemli eserleridir.
*Boğazların hâkimiyeti için Truvalılarla yaptıkları savaşlar (Truva Savaşları) meşhurdur.
YUNAN MEDENİYETİ:
*M.Ö. 1200 yılında Dorlar tarafından kurulmuştur.
*-“ Polis” denilen şehir devletleri halinde yaşamışlardır.
*Atina, Tebai, Korint, Sparta, Larissa gibi şehir devletleri vardır.
*Polislerin başında “Tiran” denilen krallar vardır.
*Denizcilikte ilerlemişler ve kolonicilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. (Yerleşme amacıyla gitmişlerdir.)
*Başta Zeus olmak üzere Olympos dağında oturan tanrıları adına düzenledikleri yarışmalar olimpiyatların temelini oluşturmuştur.
*Felsefede Aristo, Eflatun, edebiyatta Homeros (İlyada ve Odisse), tarihte, Tukitides önemli bilim adamlarıdır.
*Alfabe ve takvime katkıda bulunmuşlardır.
*Atina’da sınıf farklılıklarından doğan huzursuzlukları gidermek amacıyla yapılan Dragon, Solon ve Klistenes kanunları Atina’yı “
Demokrasinin beşiği” yapmıştır.
HELLEN MEDENİYETİ:
*Makedonyalı İskender, İyonya şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö. 334 yılında Doğu (Asya) seferine çıkar.
Seferine Sonuçları:
*Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır ele geçirilerek Perslere son verilmiştir.
*Doğu ve batı kültürünün karışmasıyla “Helenizm” doğmuştur.
*Doğu – Batı ticareti ve kültürel etkileşimi artmıştır.
*Önemli kültür ve ticaret merkezleri kurulmuştur. (İskenderiye, İskenderun)
*Doğu’nun dini anlayışından etkilenilmiştir. (rahip-kral)Kaynakwh webhatti.com:
*Helenizm medeniyetinin doğmasında Yunan, Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinin etkisi olmuştur.
*Helenizm, Roma ve İslam medeniyetini etkilemiştir.
*İskender’in ölümünden sonra ülke Makedonya, Asya ve Mısır krallıkları olmak üzere üçe ayrılmıştır.
*Asya Krallığı’nın egemen olduğu Anadolu’da aynı zamanla yeni krallıklar ortaya çıktı. (Biitanya, Bergama, Kapadokya ve Pontus krallıkları.)
*Bergama’daki Zeus Tapınağı ve Asklepion Sağlık Merkezi önemli gelişmelerdendir.
ROMA MEDENİYETİ:
*Roma’da; krallık, cumhuriyet ve imparatorluk devirleri görülür.
*Sınıf farklılıkları vardır. Patriciler (Asiller), Plepler (vatandaş), Köleler.
*Günümüz Avrupa hukukunun temelini 12 Levha Kanunları oluşturur.
*Latin alfabesi ve Miladi Takvim’e son şeklini vermişlerdir.
*Lejyon denilen paralı, disiplinli orduları vardır.
*Önceleri tarım yaygın iken, Akdeniz havzasını ele geçirmeleri ile ticaret gelişmiştir. Kartaca ile yaklaşık yüzyıl süren Pön Savaşları yapılmıştır.
*Çok tanrılı inanç vardır.
*MS. 313’te Milano Fermanı ile Hıristiyanlık serbest bırakılmıştır.
*Çiçero (Hitabet), Tilus, Takitus (Tarih) önemli ilmi şahsiyetlerdir.
*İstanbul’da; Ayasofya, Bozdoğan Kemeri, Yerebatan Sarayı, Çemberlitaş, Ankara’da Agustus Tapınağı, Roma Hamamı, Antalya’da; Aspendos Tiyatrosu, Niğde’de Roma Havuzu gibi eserler bırakmışlar, mimaride çok gelişmişlerdir.
*395’te Kavimler göçü sonucu Doğu – Batı diye ikiye ayrılmışlardır.
*476’da Batı Roma, 1453’te Doğu Roma yıkılmıştır.
Farklı bir kaynaktan ilk çağ uygarlıkları:
Tarih öncesi ilk devir kaba taş devridir. İlk araçlarda bu devirde yapılmıştır.
1- İlk resim ve heykel yontma taş devrinde yapılmaya başlanmıştır.
2- Ateş ilk defa taş devrinde bulundu.
3- İnsanlar ilk defa yerleşik hayata cilalı taş devrinde geçtiler.
4- İnsanlar hayvanları evcilleştirmeyi ilk defa cilalı taş devrinde öğrendiler.
5- İnsanlar ilk defa balıkçılığa cilalı taş devrinde başladılar.
6- İlk krallık ve beylik maden devrinde kurulmuştur.
7- İlk bulunan maden bakırdır.
8- İlk kez yazı demir devrinde kullanılmıştır.
9- Tarihte ilk defa aile hukuku Hititlerde görülmüştür.
10- Anadoluda kurulan ilk uygarlık Hititlerdir.
11- İlk tarih yazıcılığını Hititler yapmıştır.
12- Anadoludaki ilk siyasi birlik Hititlerdir.
13- Tarihte ilk defa meclisi Hititler kurmuştur.(pankus meclisi)
14- İlk sosyal örgütlenme maden devrinde mezopotamyadaki Sümerler tarafından gerçekleştirirdi.
15- Tarihte ilk defa Güneş Saatini Sümerler kullanmıştır.
16- Mezopatamyadaki ilk medeniyet Sümerler tarafından kuruldu.
17- İlk yazıcı (Çivi Yazısı) bılan Sümerlerdir.
18- İlk yazılı kanunlar Sümerlere aittir (Urgakina kanunları)
19- İlk ordu Sümer ve Akadlar tarafından kuruldu.
20- Tarihte ilk olarak asya ile Avrupa arasındaki kültürel etkileşimi meydana getiren olay İskender’in asya seferine çıkmasıdır.
21- İlk kez doğu-batı ticaretinin gelişmesine Lidyalılar neden olmuştur.
22- İlk parayı Lidyalılar kullandı.(m.ö. 700)
23- İlk anayasayı babiller yazmıştır.
24- İlk kanun kitabını babiller yazmıştır.
25- Tarihte ilk defa Güneş yılına dayalı takvimi mısırlar bulmuş ve gün, yıl ve mevsim olarak ayırmışlardır.
26- Tarihte ilk yazılı antlaşma kadeş antlaşmasıdır.
27- İlk hiyeroglif (resim) yazısını mısırlar bulmuştur.
28- İlk defa tıp ve mumyacığı mısırlar geliştirmiştir.
29- Sulama kanalları ve sulama işi ilk kez maden devrinde Mısırda kullanmaya başlanmıştır.
30- İlk defa alan ve hacim hesplarını bulan, daireyi 360 dereceye bölen Mısırlardır.
31- Tarım ile ilk defa mısırlar uğraşmışlardır.
32- Tarihte ilk defa ticaret kolonileri İonlar kurmuştur.
33- İlk modern tarih yunan medeniyetinde heredot tarafından yazıldı.
34- İlk posta örgütünü Persler kurmuştur.
35- Tarihte ilk alfabeyi bulanlar Fenikelilerdir.
36- Tarihte ilk denizciler Fenikelilerdir.
37- Tarihte ilk Yahudi İbranilerdir.
38- Tarihte ilk basın yayın hayatını romanlılar çıkartıkları günlüklerle başlattılar.
TARİH ÖNCESİ DEVİRLER ve TARİH DEVİRLERİ
İnsan topluluklarının o dönemde kullandığı ve günümüze kadar gelebilen kalıntılardan yola çıkılarak iki bölüme ayrılır.
TAŞ DEVRİ
KABA TAŞ DEVRİ
İnsanlığın en ilkel ve en uzun dönemidir. Bu dönemde henüz araç ve gereç yapımı başlamamıştır. İnsanlar kendilerini korumak için doğadaki sivri taşları olduğu gibi kullanmıştır.
YONTMA TAŞ DEVRİ
Bu dönemde insanlar taşları yontarak ilk defa araç ve gereç yapmışlardır. Bu aletler savunma ve avlanma amacıyla yapılmıştır. İnsan doğanın asalağı durumundadır. Tüketici, avcı ve toplayıcıdır. Ekonomik etkinliklerden ötürü göçebe bir yaşam sürmüşlerdir Mağara duvarlarına hayvan resimleri yapmışlardır. Dönemin sonlarına doğru ateş denetim altına alınmıştır. (Ateş önce insanları soğuktan ve yırtıcı hayvanlardan korumuş, daha sonraki dönemlerde ise insanlığın gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Toprak kapların yapımında madenlerin işlenmesinde olduğu gibi) Yontma Taş Devrinin sonlarına doğru buzullar çözülmüş, iklim yumuşamıştır.
CİLALI TAŞ DEVRİ
Bu dönemde alet yapımı gelişmiş sert ve düzgün aletler yapılmıştır. Taşın yanısıra ilk defa topraktan da araç gereçler yapılmıştır. (Toprakkaplar yapılmış, seramiksanatı ilerlemiştir.) İnsanlık için güzel bir dönemin başlangıcıdır. İnsan doğanın asalağı olmaktan kurtulmuş ilk defa üretim faaliyetlerini başlatmıştır. İlk defa tarım başlamış, hayat tarzı değişerek yerleşik yaşama geçilmiştir. Bunun sonucunda ilk köyler kurulmuş, hayvanlar evcilleştirilmiştir. Menhir ve Dolmen adı verilen anıtlar dikilmiştir. Bitki liflerinden elbiseler dikilmiştir.
MADEN DEVRİ
BAKIR DEVRİ
İşlemesi kolay olduğu için ilk kullanılan madenler bakır, altın ve gümüştür. Ancak doğada fazla bulunduğu için bakırdan daha fazla araç ve gereç yapılmış ve döneme damgasını vurmuştur.
TUNÇ DEVRİ
Bakır ve kalayın karışımından tunç elde edilmiş ve böylece daha sert dayanıklı araç gereçler yapılmıştır. Bu dönemde karasaban bulunmuş ve tarımda gelişim sağlanmıştır. Tüketim fazlası üretim elde edilmiş bu da ticaretin gelişmesini sağlamıştır. İlk şehir ve devlet yapıları kurulmuştur.
DEMİR DEVRİ
Demirin yüksek ısıda işlenebilmeye başlanması ile sanayide önemli gelişmeler sağlanmıştır. Ticaret hızlanmış ve dönemin sonlarına doğru yazı icat edilmiştir.
TARİH DEVİRLERİ
Tarih, yazının icadı ile başlayan zaman dilimi içerisinde devirlere ayrılırken, insanlık tarihini etkileyen büyük ve önemli olay ve buluşlara göre dört bölüme ayrılır.
İLK ÇAĞ
Yazının bulunmasıyla başlayıp (M.Ö. 4000-3500) Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışına kadar sürer. En uzun süren çağ olarak bilinir.
ORTA ÇAĞ
Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışından (476), İstanbul'un Türkler tarafından fethine kadar (1453) sürer.
YENİ ÇAĞ
İstanbul'un fethinden, 1453 tarihinde başlayıp, 1789 tarihli Fransız İhtilaline kadar sürer.
YAKIN ÇAĞ
1789 Fransız İhtilali ile başlayıp, günümüze kadar sürer.
Çin-Hint-İskit Medeniyetleri
ÇİN MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
Çin'in tarihi Yontma Taş Devri'nde başlamıştır.
Şensi ve Kansu'da Türk kültürü etkili olmuştur.
Tunguz, Moğol, Türk ve Tibet kültürleri Çin'de etkili olmuştur.
ÇİN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Çin'de egemen olan dinlerin başında, Taoizm, Konfüçyüsçülük ve Budizm gelir. İpek üretimi sayesinde İpek yolu gelişti.
Çinliler Çin yazısını kullandılar.
M.Ö. XI' yy'da mürekkep kullandılar.
M.Ö. 105'li yıllarda kağıdı icat ettiler.
M.S. 650'de matbaayı kullandılar.
HİNT MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
En eski medeniyetler İndus Medeniyetleri'dir. Hindistan'daki ilk medeniyet Sint Medeniyeti'dir.
İndus ve Ganj nehirleri verimliliği artıran etkendir.
Güçlü devletler oluşamamış, küçük prenslikler ortaya çıkmıştır.
Kast örgütünü Ariler kurmuştur.
HİNT MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Eski Hint Medeniyeti'nde en önemli toplumsal kurum KAST Teşkilatı'ydı. Kast Teşkilatı beş bölümden oluşurdu.
1. Brahmanlar : Din adamları
2. Ksatriyalar : Askerler ve soylular
3. Vaysiyalar : Sanatkar, tüccar ve köylüler
4. Südralar : İşçiler
5. Paryalar
İSKİT MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İskitler, M.Ö. XI. yy. ile M.S. II. yy. arasında yaşamışlardır.
Göçebe-atlı kavimlerin en büyüğüdürler.
Diğer adları Sakalar olup, tarihte Önemli rol oynayan ilk Türk topluluğudur.
M.Ö. VII. Yüzyıllarda Tuna Nehri'ne ulaştılar.
İskitler, Yakut Türkleri'nin atalarıdır.
İSKİT MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
İskitler ölümden sonraki hayata inandıkları için ölülerini Kurgan olarak bilinen çadır mezarlara gömerlerdi.
İskitler, en eski Türk dini olan Şamanizme inanırlardı.
İskitlerin Asya'daki mücadeleleri Alper Tunga Destanı'nda anlatılmıştır
Mezopotamya Medeniyetleri
AKADLAR SİYASİ TARİHİ
Akadlar, Sami Soyundan gelir.
Başkent Akad olmak üzere, M.Ö. 2350 yılında Kral Sargon önderliğinde krallıklarını kurdular.
Kısa sürede tüm Mezopotamya'ya hakim olduktan sonra Sümer Medeniyeti'nin yayılmasını sağladılar.
Kral Sargon önderliğinde tarihteki ilk büyük imparatorluğu kurdular.
Akad Krallığı, M.Ö. 2150 tarihinde Uruk Krallığı tarafından yıkıldı.
AKADLAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Akadlar, Sümer Uygarlığı'nı devam ettirerek büyükbir imparatorluk kurdular.
Tarihte ilk kez daimi ordu kuranlar Akadlar olmuştur.
ASURLULAR SİYASİ TARİH
Asurlular, Sami ırkına mensuptur.
M.Ö. 2000'lerde Mezopotamya'ya geldiler.
Başkentleri en önemli ticari merkezleri Asur kentiydi.
Tüccar bir kavim olan Asurlular, en çok Anadolu'da ticaret yapmışlardır.
Asurluların varlığına M.Ö. 612'de Medler, Babilliler ve İskitler tarafından son verildi.
ASURLULAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Asurlular daha çok Anadolu'da yaptıkları ticaret ile tanınırlar.
Anadolu'da ticari koloniler kurdular.
Anadolu'da, Asur Pazar yerlerine KARUM denir.
Büyük bir askeri imparatorluk kurdular.
Güçlü orduları ve şiddetli kanunları vardı.
En ünlü tanrıları Asur'du.
Mezopotamya'da ölümden sonra hayat inancı olmadığından, anıt mezarlara hiç rastlanmaz.
BABİLLİLER SİYASİ TARİH
Sami soyundan gelen Amurrular'a Babilliler denir.
Başkent Babil olmak üzere M.Ö. XIX. yy'da Mezopotamya'nın en güçlü devletini kurdular.
Birinci Babil Devleti'ni M.Ö. 1594'te Hititler yıktı.
İkinci Babil Devleti'ni M.Ö. 539'da Persler yıktı.
BABİLLİLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Babilliler, Kral Hammurabi zamanında mutlak krallığa dayalı büyük bir imparatorluk kurdular.
Sümer Kralı Urukagina tarafından yazdırılan ilk kanunlardan sonra Mezopotamya'da bilinen diğer bir kanun ise Hammurabi Kanunları'dır.
Babilliler, astronomi çalışmaları yapmışlar, burçları bulmuşlar ve yılı 354 güne bölmüşlerdir.
Babillilere ait en önemli sanat eserleri şunlardı : Hammurabi Steli, Babil Kulesi ve Babil'in Asma Bahçeleri.
SÜMERLER SİYASİ TARİHİ
Mezopotamya'da kurulan ilk devlet Sümerler'dir.
Sümerlere ait en önemli şehirler, Lagaş, Uruk, Endu, Kalde ve Kaş'tı.
Sümerler, M.Ö. 1950'de Elamlar tarafından yıkıldı.
Çivi yazısını icat eden Sümerler böylelikle tarihi devirleri başlatmış oldular.
SÜMERLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Sümerler krallarına Patesi adını verirlerdi.
Yazı, tarihte ilk defa Sümerler tarafından kullanıldı.
Tarihte bilinen en eski kanunlarda Sümerler'e aittir.
Doğa güçlerine inanan Sümerler'de en ünlü tanrılar, Anu (Gök tanrısı), Enlil (Yeryüzü tanrısı), Enki (Okyanus tanrısı)'dır.
Sümerlerde en önemli sanat eserleri zigguratlardır.
Sümerler meydana getirdikleri yüksek uygarlık seviyesinde bilimde de ileri gitmişler bilim alanında şu çalışmaları yapmışlardır.
1. Ayı 30, yılı 360 gün olarak hesapladılar.
2. Gece ve gündüzü 12'şer saate böldüler.
3. Bir yılı 12 ay olarak hesapladılar.
4. Ay ve Güneş tutulmasını hesapladılar.
5. Aritmetik ve geometrinin temellerini attılar.
6. Çarpma ve bölme cetvellerini buldular.
7. Daireyi 360 dereceye böldüler.
İbrani-İran-Fenike Medeniyetleri
İBRANİ MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İbraniler Sami asıllı bir kavimdir.
M.Ö. XVII. yy'da Filistin'de ilk devletlerini kurdular.
İbrani Devleti, Hz. Süleyman zamanında İsrail Devleti ve Yahudi Devleti olmak üzere ikiye ayrıldılar.
Eski İsrail Devleti'ni Asurlular yıktı.
Eski Yahudi Devleti'ni, Babilliler yıktı.
1948'de İsrail Devleti yeniden kuruldu.
İBRANİ MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Yahudiler, tek tanrılı din olan Museviliğe inandılar. Musevilik, sadece Yahudilere ait bir dindir.
İbranilere ait en önemli sanat eseri, Kudüs'teki Hz. Süleyman Tapınağı (Mescid-i Aksa)'dır.
İRAN MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İran Medeniyeti'ni, Medler ve Persler meydana getirdi.
Medleri M.Ö. 550'de Persler yıktı.
Persleri M.Ö. 330'da Büyük İskender yıktı.
İRAN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Devlet yönetiminde mutlak krallık vardı.
Kral, tanrı Ahuramazda'nın yeryüzündeki temsilcisi.
İranlılar Zerdüştlük dinine inandılar.
FENİKELİLER SİYASİ TARİH
Fenikeliler Sami asıllı bir kavimdir.
M.Ö. 2000 yılında devletlerini kurdular.
Toprakları tarıma elverişli olmadığı için deniz ticareti yaptılar.
Asurlular, Babilliler ve Persler tarafından yıkıldılar.
FENİKELİLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Fenikeliler daha çok deniz ticaretiyle uğraştılar. Deniz ticareti sonucunda bir çok koloni elde ettiler.
Kendilerine özgü 22 harflik bir Fenike Alfabesi kullandılar.
Ön Asya Uygarlığı'nı Ege Havzası'na taşıdılar.
Mısır Medeniyetleri
MISIR MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Eski Mısır'ın tarihi M.Ö. 3000 yıllarında başlar.
M.Ö. 333 yılında Büyük İskender'in Mısır'ı almasıyla son bulur.
MISIR MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Mısır'da monarşik-bürokratik devlet yapısı vardı.
Devlet yönetiminde en tepede firavunlar bulunur, firavunlar tanrının oğlu sayılırdı.
Firavunlar tanrının oğlu olduğundan ilah-kral anlayışı görülürdü.
Vezirlik ilk kez Mısır'da görülmüştür.
Mısırlıların en önemli tanrıları Amon-Ra ve Ösiris'ti.
Mumyacılık ve tıp alanında ilerlemişlerdi.
24 harflik hiyeroglif denen bir resim yazısı kullanılmıştır.
Mısır bilimini Nil Nehri'nin hareketliliği etkilemiştir.
Yılı 365 gün ve 12 ay olarak hesapladılar.
Matematikte ve tıpta ileri gittiler.
Önemli sanat eserleri :
Piramitler
Amon Tapınağı
Beni Hasan Mezarları
Labirentler
Anadolu Medeniyetleri
HİTİTLER SİYASİ TARİH
Anadolu'da ilk devlet kuranlar Hattiler'dir.
Hattilerin başkenti Alacahöyük'tü.
Hititler M.Ö. 2000'lerde devletlerini kurdular. Hititlerin başkenti Hattuşaştır.
M.Ö. 1280'de Mısırlılarla savaştılar.
Mısır savaşı sonunda tarihte bilinen ilk antlaşma olan KADEŞ Antlaşması imzalandı.
Hititler, M.Ö. 1200'de Asurlular'ın ve Frigler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
HİTİTLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Hititlerdekralın yetkileri pankuş meclisi ile sınırlandırıldı.
Hititler, anayasa ile taht kavgalarını engellediler.
Hititler'demerkezi krala Tabarna denirdi.
Kraldan sonra ana kraliçe Tavananna söz sahibiydi.
Hititlere ait en önemli sanat eserleri, Alacahöyükteki Sfenks, Yazlıkaya Kabartması ve İvriz Kabartması'dır.
Anadolu'da feodal bir tımar sistemi vardı. Hititler'in,güçlü orduları vardı.
Hititler, Asurlular'dan öğrendikleri çivi yazısını kullandılar.
Hititler hiyeroglif yazısı da kullandılar. Hititler'in tanrılar için yazdıkları yıllıklara Anal denir. Evliliği sözleşmeye dayandırıp aile hukuku meydana getirdiler.
Anadolu ekonomisi tarıma dayalıydı.
Hititler dokumacılıkta ilerlediler.
Hitit ülkesine Bin Tanrı İli denir.
Hititler'de öbür dünya inancı yaygın değildi.
Teşup ve karısı Hepat Hitit tanrılarıdır.
FRİGYALILAR SİYASİ TARİH
M.Ö. 750 Yıllarında kuruldu.
Başkenti Gordion, yani Yassıhöyüktü.
M.Ö. 676 yılında Kimmerler ve Lidyalıların saldırısı sonunda yıkıldı.
FRİGYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Frigyalılar Kaya mimarisi, dokumacılık ve kilimcilikte ileri gittiler.
En önemli sanat eseri Midas Mezarı'dır.
Frigyalılar Fenike harf yazısını kullandılar
Tarımı koruyucu yasalar yaptılar.
LİDYALILAR SİYASİ TARİH
Lidya Devleti M.Ö. 687'de kuruldu.
Başkentleri Sart'tı.
M.Ö. 546 yılında Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
LİDYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Lidyalılar mimaride ileri gittiler.
Kuyumculuk ve heykelcilikte ilerlediler.
Paralı askerlerden oluşan bir ordu kurdular.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Tarihte parayı ilk defa Lidyalılar kullandı.
Dünyanın en eski serbest pazar şehri Sart'ı kurdular.
Sart'tan başlayan ve Ninova'da biten Kral Yolu'nu yaptılar.
Kibele, Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan tanrılarına taptılar.
İYONYALILAR SİYASİ TARİH
İyonya Devleti, Batı Anadolu'da Akalar tarafından kuruldu.
Batı Anadolu'da polis (Şehir devletleri) kurdular.
Bu polislerin en önemlileri Milet, Foça, Efes ve İzmir'dir.
M.Ö. VII. Yüzyılda Lidyalılar'ın ve Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
İYONYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
İyonyalılar, önce monarşi ve oligarşi ile daha sonra demokrasi ile yönetildiler.
Zaman zaman tiran yönetimi de görüldü.
İyonyalılar daha çok dini mimaride ileri gittiler.
En önemli sanat eserleri, Artemis Tapınağı ve Apollo Tapınağı'dır.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Özgür düşünce, demokrasi ve bilimde ileri gittiler.
Denizcilikle uğraştılar, koloniler kurdular.
İyonyalılarda, öbür dünya inancı yoktu.
URARTULAR SİYASİ TARİH
Urartu Devleti M.Ö. IX. Yüzyılda Hurriler tarafından kuruldu.
Başkentleri Tuşpa, yani bugünkü Van'dı.
M.Ö. 600 yılında,İskitler ve Medler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
URARTULAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Mimaride oldukça ilerleyen Urartular, bir çok kale, bend ve kanal yaptılar.
Urartular'dan günümüze kadar gelen en önemli sanat eserleri, Van Kalesi, Çavuştepe Kalesi ve Altıntepe Kalesi'dir.
Urartular, çivi yazısını kullandılar.
Mezopotamya'nın aksine Anadolu'da ölümden sonra hayata inanış görüşmüştür.
Roma-Yunan-Helen Medeniyetleri
ROMA MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Roma şehir Devleti, M.Ö. 753'de Etrüskler tarafından kuruldu.
M.S. 395 yılında Batı Roma ve Doğu Roma olmak üzere ikiye ayrıldı.
Batı Roma İmparatorluğu, M.S. 476'da yıkıldı.
Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans), 1453'te Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkıldı.
Krallık Devri (M.Ö. 753-M.Ö. 510)
Cumhuriyet Devri (M.Ö. 510-M.Ö. 27)
İmparatorluk Devri (M.Ö. 27-M.S. 395)
Bizans İmparatorluğunun yıkılması ile Orta Çağ bitti, Yeni Çağ başladı.
ROMA MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Roma halkı üç gruba ayrılırdı. Bunlar :
Patriciler : Her türlü hakka sahip olanlar. (Yönetime katılabiliyor)
Plepler : Hiç bir siaysi hakkı olmayan çiftçi, köylü ve sanatkarlar.
Köleler : Ne siyasi ne de toplumsal hakka sahip.
Roma medeniyeti denince akla ilk gelen On İki levha Kanunları'dır.
Roma Medeniyeti'nden günümüze kalan en önemli sanat eserleri şunlardır :
Aspendos Tiaytrosu (Antalya)
Ogust Mabedi (Ankara)
Elmadağ Su Yolu (Ankara)
Roma Hamamı (Ankara)
Bozdoğan Kemeri (İstanbul)
Çemberlitaş (İstanbul)
YUNAN MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Ege medeniyetini meydana getiren medeniyetler şunlardır. Yunan medeniyeti, Makedonya Medeniyeti, Trakya Medeniyeti, Anadolu Medeniyeti, Girit Medeniyeti ve Rodos Medeniyeti. Yunan Medeniyeti, M.Ö. 1200 yılında Dorlar tarafından kuruldu.
Yunan Medeniyeti denince akla Polis (şehir devletleri) gelir.
Yunan Medeniyeti'ne ait en önemli polisler şunlardır. Atina, Isparta, Korint, Tebai, Larissa, Magara.
YUNAN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Tarihte bilinen ilk demokrasi denemeleri Yunanistan'da görülür.
Yunanistan!da sınıf farkını ortadan kaldırmak için Drakon, Solon ve Kleistenes Kanunları ortaya çıkmıştır. Yunanistan'da felsefenin öncülerinden Sokrates, Platon, Aristotales ve Thukidides yetişmiştir.
Eski Yunan'da sanat alanında heykelciliğe önem verilmiştir.
HELEN MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Makedonya kralı Büyük İskender, M.Ö. IV. yy.'da Doğu'ya bir sefer yaptı.
Bu sefer sonunda Hellenizm Uygarlığı doğdu.
Helen Medeniyeti'ne ait en önemli kültür merkezleri İskenderiye ve Antakya'dır.
HELEN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Helen Medeniyeti'nde daha çok pozitif bilimlerde ilerleme görülmüştür.
Helen Medeniyeti'nden günümüze kalan en önemli sanat eserleri, Zeus sunağı ve İskender Lahiti'dir.
Tarih: 2016-03-02 01:56:37 Kategori: Sözlük
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
İlk Çağ Uygarlıkları Nedir
Sülalelerce yönetilir. Çin’de iki türlü mimari gelişmiştir. Askeri mimari (Çin Seddi), Dini mimari (Budist tapınakları). Çinicilik, porselen, seramik gibi sanatlar, maden az olduğu için gelişmiştir. Matbaa, kâğıt, barut, pusula, çini mürekkep, ilk kez Çin’de bulunmuştur. Budizm, Taoizm, Konfüçyüs, Maniheizm gibi dinler yaygındır. Çin’de tarih yazıcılığı gelişmiştir. Türkler hakkında ilk bilgiler Çin kaynaklarında mevcuttur.
HİNT MEDENİYETİ:
Hindistan’da güçlü bir devlet, önemli bir medeniyet ve bir millet anlayışı oluşmamıştır.
Sebepleri:
*Çok değişik din, dil ırk, mezhep vs.’den insanların bulunması.
*İklimin çok sıcak olması.
*Kast sistemi (Dünyanın en katı sınıf farklılığı), Brahmanlar (din adamları), Kişatriyalar (asiller), Vaysiyalar (esnaf, tüccar, çiftçi), Südralar (köylüler, işçiler; paryalar [köleler]).
Not: Hindistan’da Veda dini, Brahmanizm, Budizm, Taoizm, Konfüçyüs, Mani Hinduizm gibi dinler görülür.
İSKİT MEDENİYETİ (SAKA) :
Önce Orta Asya’da görülen İskitler, Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlara gelerek yerleşmişlerdir. Atlı göçebe yaşamışlar, hayvancılıkla uğraşmışlardır. Alper Tunga ve Şu adlı destanları vardır. Anadolu’ya kadar akınlarda bulunmuşlardır. Bilinen ilk Türk topluluğudur.
MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ
*Güneydoğu Anadolu Torosları’ndan başlayarak Basra Körfezi’ne dökülen Fırat ile Dicle Nehirleri arasından kalan bölgeye Mezopotamya denir.
*Mezopotamya medeniyeti, başta Anadolu, Ege ve Mısır medeniyetleri olmak üzere birçok medeniyeti etkilemiştir.
SÜMERLER:
*Orta Asya kökenlidirler. M.Ö. 4000 yılında güney Mezopotamya’ya gelmişlerdir.
*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş, Nippur)
*Rahip – Kral özelliği görülür.
*Çok tanrılı inanç vardır, ahiret inançları zayıftır.
*Ziggurat denilen çok katlı, çok amaçlı tapınakları vardır.
*M.Ö. 3500 (yaklaşık) yılında çivi yazısını bulmuş ve tarihi çağları başlatmışlardır.
*Urgakina kanunları tarihte bilinen ilk yazılı kanunlardır. (Bilinen ilk hukuk devleti Sümerler).
*Kanunlar hafiftir ve fidye esası vardır.
*Gılgamış, Yaratılış, Tufan gibi dini nitelikli destanları vardır.
*Herkes askerdir.
*Taş olmadığı için kalıcı mimari eserleri yoktur.
*Astronomi, takvim, matematik gelişmiştir.
AKADLAR:
*Sami kökenlidirler.
*Akade adlı başkentleri vardır. (Tarihte bilinen ilk merkezi devlet veya imparatorluktur.)
*İlk düzenli ordu Akadlar’da görülür.
*Tarım gelişmiştir. Su kanalları yapmışlardır.
*Zafer anıtı ve Agade tapınakları mimari eserleridir.
BABİLLER:
*Sami kökenlidirler. Başkent Babillion’dur.
*Hammurabi kanunları ilk anayasa niteliğindeki kanunlardır.
*Daha serttir ve “kısas”a dayalıdır.
*Hammurabi kanunları, Mezopotamya’nın Samileştirilmesini amaçlar.
*Rahip-Kral özelliğine son vermiş, ilk dünyevi devlet, ilk mutlak krallığı kurmuştur.
*Yahudiler, II. Babil devleti zamanında sürgün edilmiştir.
*Babil Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi meşhurdur.
ASURLAR:
*Merkez Ninova’dır.
*Kuzey Mezopotamya’da kurulmuştur. Bölge tarıma elverişli olmadığı için ticaretle uğraşmışlardır.
*Anadolu’nun içlerine kadar (Kayseri – Kültepe) gelmişler, koloniler kurmuşlar ve burada çivi yazılı tabletler bırakmışlardır.
*Anadolu’da tarihi çağları başlatan ve ilk yazıyı getiren Asurlar’dır.
*İlk sömürge imparatorluğudur.
*Asur kanunları çok sert ve vahşidir.
*İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.
ELAMLAR:
Başkentleri Sus’tur. Sami kökenlidirler. Önemli bir varlık ortaya koyamamışlardır.
İRAN MEDENİYETİ:
*İran’da ilk Partlar, sonra Medler yaşamıştır. M.Ö. 6. y.y.’da Persler Medler’i yıkmışlardır.
*Çok büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. (İndus Nehri’nden Ege Denizi’ne, Kafkaslardan Basra Körfezi’ne kadar)
*Ülkeyi “satraplık” denilen eyaletlere ayırmışlardır.
*Ticaret gelişmiştir. (Ticaret yolları üzerinde oldukları için)
*Tarihte bilinen ilk posta teşkilatını kurmuşlardır.
*Zerdüştlük dini (ateşperest) hâkimdir.
*Büyük İskender son vermiştir.
İBRANİ MEDENİYETİ:
*Sami kökenlidirler merkezleri Kudüs’tür.
*Dinleri Museviliktir. (Milli bir din). Tanrılarına Yahova, kitaplarına Tevrat denir.
*Bilinen ilk tek tanrılı dindir. Hz. Süleyman zamanında büyük bir devlet haline gelmişlerdir. Babiller zamanında başlayan sürgün hayatları birkaç bin yıl devam etmiştir.
*Hz. Süleyman Mabedi önemli eserlerindendir.
FENİKE MEDENİYETİ
*Sami kökenlidirler.
*Kuruldukları bölge Lübnan çevresidir.
*Tarımdan ziyade denizcilik ve deniz ticaretinde gelişip koloniler kurmuşlardır.
*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (Sidon, Biblos, Sayda, Sur)
*Kolonilerine sadece ekonomik amaçlarla gittikleri için uzun süre tutunamamışlardır.
*Alfabeyi (harf yazısı) ilk kez Fenikeliler bulmuştur. (Daha sonra İyon, Yunan ve Romalılar geliştirmiştir, Latin Alfabesi oluşmuştur.)
MISIR MEDENİYETİ:
*Kapalı bir bölge olduğu ve toplumun tutuculuğundan dolayı çevreden fazla etkilenmemişler, bu yüzden tarih öncesi dönemleri sırasıyla yaşan tek toplumdur.
*Önceleri Nom (veya Nomos) denilen şehir devletleri vardır. Sonraları merkezi krallık gerçekleşmiştir.
*Değişik hanedanlar yönetime hâkimdir.
*Firavunlar tanrı – Kral özelliği gösterirler. (Bu özelliklerinden dolayı hukuk sistemi gelişmemiştir.)
*Çok tanrılı dinler görülür.
*İlk vezirlik (kâtip) sistemi Mısırlılarda görülür.
*Ahiret inancı kuvvetlidir. Bu nedenle mumyacılık ve anıt-mezar (piramit) yapımı gelişmiştir.
*Tıp, eczacılık, kimya, matematik, geometri, takvim, hiyeroglif (resim yazısı) gelişmiştir.
*M.Ö. 1280’de Hititler ile yaptıkları ve Suriye’yi paylaştıkları “Kadeş Antlaşması” bilinen ilk dostluk ve ittifak, aynı zamanda ilk yazılı antlaşmadır.
*Keops, Kefren önemli piramitlerdir.
ANADOLU MEDENİYETLERİ:
*Anadolu’da yontma taş dönemini aydınlatan ilk kalıntılar Antalya’da Karain ve Beldibi mağaralarında bulunmuştur.
*Cilalıtaş dönemini aydınlatan eserlere ise Konya-Çatalhöyük, Burdur-Hacılarda rastlanır.
*Önemli yerleşim yerleri olarak Kayseri –Kültepe, Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar sayılabilir.
HİTİTLER (ETİLER) :
*Anadolu medeniyetinin temelini oluştururlar.
*M.Ö. 2 bin yılında Anadolu’da Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.
*Şehir devletlerinden merkezi krallığa geçmişlerdir.
*Merkez Hattuşaş’tır. (Çorum – Boğazköy).
*Hükümdarlar rahip-kral özelliği gösterirler.
*Tavananna denilen kraliçe yönetimde etkilidir.
*Soylulardan oluşan “Pankuş Meclisi” önemli kararların alınmasında etkilidir. (Meşrutiyet rejiminin ilk örneği.)
*Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya “Bin tanrı ili” denir. Ahiret inançları zayıftır.
*Aile hukuku gelişmiştir. (Medeni hukukun temelini atmışlar.)
*Çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. (Anadolu’da tarihi çağlar Asurlar’ın yazıyı geliştirmesiyle başlar.)
*Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.
*Anadolu’da demir çağını başlatmışlardır.
*Yıllıklar (Anal) tutmaları ile tarih yazıcılığını başlatmışlardır.
*İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir.
FRİGYALILAR
*Merkez Gordion’dur. (Ankara – Polatlı) Bir iç batı Anadolu medeniyetidir.
*Tarım çok önemli olduğu için tarıma dayalı cezalar çok ağırdır.
*Kuyumculuk, önemli ticaret yolları üzerinde olmaları nedeniyle gelişmiştir.
*Müzik, kaya mimarisi ve dokuma alanlarında ilerlemişlerdir. (Tapates adıyla bilinen halı ve kilimler)
*Kimmerler son vermiştir.
*Kibele tapınakları, Midas’ın mezarı önemli eserleridir.
URARTULAR:
*Başkent Tuşpa (Van)’dır.
*Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. (Su kanalları yapmışlardır.)
*İlk barajları yapmışlardır.
*Ahiret inancı vardır.
*-Madencilik gelişmiştir.
*-Ev şeklinde mezarlar vardır.
*Medler ortadan kaldırmıştır.
LİDYALILAR:
*Sard merkezli bir Batı Anadolu medeniyetidir.
*Kral Yolu denilen Efes – Ninova arasındaki ticaret yolu, Doğu – Batı arasında ticaretin ve kültürel etkileşimin hızlanmasını sağlamıştır.
*İlk parayı kullanan Lidyalılar’dır. (M.Ö.) 700
*Paralı askerleri vardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkilidir.
İYONYALILAR (AKALAR) :
*Akalar tarafından M.Ö. 1200’de Batı Anadolu’da oluşturulan bir medeniyettir.
*-Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (İzmir, Efes, Milet, Foça)
*Ticaret yollarının bitiş noktasında bulunmaları, tarım ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri sonucunda kültürel ve bilim yönüyle Anadolu medeniyetlerinin en gelişmişini oluşturmuşlardır.
*Koloniler kurmuşlar ve kolonilerine yerleşme amacıyla gitmişlerdir.
*Şehir devletleri halinde yaşamaları, bilim adamlarının yetişmesine uygun özgür düşünce ortamına zemin hazırlamıştır.
*Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir.
*İnsan şeklinde düşündükleri çok tanrılı din anlayışı vardır.
*Persler tarafından İyonyalılara son verilmiştir.
*Mimaride İyon nizamını geliştirmişlerdir. (Örnek: Efes harabeleri)
EGE MEDENİYETLERİ
GİRİT MEDENİYETİ:
*Ege medeniyetlerinin temelini oluşturmuşlardır.
*İlk denizciler Giritliler’dir.
*Mimaride gelişmişler, çok katlı saraylar yapmışlardır. (Knossos).
*M.Ö. 1400’lerde Aka (Miken), M.Ö. 1200’de Dor istilasına uğramışlardır.
MİKEN MEDENİYETİ
*M.Ö. 2000’de Akalar tarafından kurulmuştur.
*Savaşçı bir toplumdur.
*Mora yarımadası, Yunanistan, Girit ve Kıbrıs’ı işgal etmişlerdir.Kaynakwh webhatti.com:
*Deniz ticaretinde gelişmişlerdir.
*Kuyu mezarları önemli eserleridir.
*Boğazların hâkimiyeti için Truvalılarla yaptıkları savaşlar (Truva Savaşları) meşhurdur.
YUNAN MEDENİYETİ:
*M.Ö. 1200 yılında Dorlar tarafından kurulmuştur.
*-“ Polis” denilen şehir devletleri halinde yaşamışlardır.
*Atina, Tebai, Korint, Sparta, Larissa gibi şehir devletleri vardır.
*Polislerin başında “Tiran” denilen krallar vardır.
*Denizcilikte ilerlemişler ve kolonicilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. (Yerleşme amacıyla gitmişlerdir.)
*Başta Zeus olmak üzere Olympos dağında oturan tanrıları adına düzenledikleri yarışmalar olimpiyatların temelini oluşturmuştur.
*Felsefede Aristo, Eflatun, edebiyatta Homeros (İlyada ve Odisse), tarihte, Tukitides önemli bilim adamlarıdır.
*Alfabe ve takvime katkıda bulunmuşlardır.
*Atina’da sınıf farklılıklarından doğan huzursuzlukları gidermek amacıyla yapılan Dragon, Solon ve Klistenes kanunları Atina’yı “
Demokrasinin beşiği” yapmıştır.
HELLEN MEDENİYETİ:
*Makedonyalı İskender, İyonya şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö. 334 yılında Doğu (Asya) seferine çıkar.
Seferine Sonuçları:
*Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır ele geçirilerek Perslere son verilmiştir.
*Doğu ve batı kültürünün karışmasıyla “Helenizm” doğmuştur.
*Doğu – Batı ticareti ve kültürel etkileşimi artmıştır.
*Önemli kültür ve ticaret merkezleri kurulmuştur. (İskenderiye, İskenderun)
*Doğu’nun dini anlayışından etkilenilmiştir. (rahip-kral)Kaynakwh webhatti.com:
*Helenizm medeniyetinin doğmasında Yunan, Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinin etkisi olmuştur.
*Helenizm, Roma ve İslam medeniyetini etkilemiştir.
*İskender’in ölümünden sonra ülke Makedonya, Asya ve Mısır krallıkları olmak üzere üçe ayrılmıştır.
*Asya Krallığı’nın egemen olduğu Anadolu’da aynı zamanla yeni krallıklar ortaya çıktı. (Biitanya, Bergama, Kapadokya ve Pontus krallıkları.)
*Bergama’daki Zeus Tapınağı ve Asklepion Sağlık Merkezi önemli gelişmelerdendir.
ROMA MEDENİYETİ:
*Roma’da; krallık, cumhuriyet ve imparatorluk devirleri görülür.
*Sınıf farklılıkları vardır. Patriciler (Asiller), Plepler (vatandaş), Köleler.
*Günümüz Avrupa hukukunun temelini 12 Levha Kanunları oluşturur.
*Latin alfabesi ve Miladi Takvim’e son şeklini vermişlerdir.
*Lejyon denilen paralı, disiplinli orduları vardır.
*Önceleri tarım yaygın iken, Akdeniz havzasını ele geçirmeleri ile ticaret gelişmiştir. Kartaca ile yaklaşık yüzyıl süren Pön Savaşları yapılmıştır.
*Çok tanrılı inanç vardır.
*MS. 313’te Milano Fermanı ile Hıristiyanlık serbest bırakılmıştır.
*Çiçero (Hitabet), Tilus, Takitus (Tarih) önemli ilmi şahsiyetlerdir.
*İstanbul’da; Ayasofya, Bozdoğan Kemeri, Yerebatan Sarayı, Çemberlitaş, Ankara’da Agustus Tapınağı, Roma Hamamı, Antalya’da; Aspendos Tiyatrosu, Niğde’de Roma Havuzu gibi eserler bırakmışlar, mimaride çok gelişmişlerdir.
*395’te Kavimler göçü sonucu Doğu – Batı diye ikiye ayrılmışlardır.
*476’da Batı Roma, 1453’te Doğu Roma yıkılmıştır.
Farklı bir kaynaktan ilk çağ uygarlıkları:
Tarih öncesi ilk devir kaba taş devridir. İlk araçlarda bu devirde yapılmıştır.
1- İlk resim ve heykel yontma taş devrinde yapılmaya başlanmıştır.
2- Ateş ilk defa taş devrinde bulundu.
3- İnsanlar ilk defa yerleşik hayata cilalı taş devrinde geçtiler.
4- İnsanlar hayvanları evcilleştirmeyi ilk defa cilalı taş devrinde öğrendiler.
5- İnsanlar ilk defa balıkçılığa cilalı taş devrinde başladılar.
6- İlk krallık ve beylik maden devrinde kurulmuştur.
7- İlk bulunan maden bakırdır.
8- İlk kez yazı demir devrinde kullanılmıştır.
9- Tarihte ilk defa aile hukuku Hititlerde görülmüştür.
10- Anadoluda kurulan ilk uygarlık Hititlerdir.
11- İlk tarih yazıcılığını Hititler yapmıştır.
12- Anadoludaki ilk siyasi birlik Hititlerdir.
13- Tarihte ilk defa meclisi Hititler kurmuştur.(pankus meclisi)
14- İlk sosyal örgütlenme maden devrinde mezopotamyadaki Sümerler tarafından gerçekleştirirdi.
15- Tarihte ilk defa Güneş Saatini Sümerler kullanmıştır.
16- Mezopatamyadaki ilk medeniyet Sümerler tarafından kuruldu.
17- İlk yazıcı (Çivi Yazısı) bılan Sümerlerdir.
18- İlk yazılı kanunlar Sümerlere aittir (Urgakina kanunları)
19- İlk ordu Sümer ve Akadlar tarafından kuruldu.
20- Tarihte ilk olarak asya ile Avrupa arasındaki kültürel etkileşimi meydana getiren olay İskender’in asya seferine çıkmasıdır.
21- İlk kez doğu-batı ticaretinin gelişmesine Lidyalılar neden olmuştur.
22- İlk parayı Lidyalılar kullandı.(m.ö. 700)
23- İlk anayasayı babiller yazmıştır.
24- İlk kanun kitabını babiller yazmıştır.
25- Tarihte ilk defa Güneş yılına dayalı takvimi mısırlar bulmuş ve gün, yıl ve mevsim olarak ayırmışlardır.
26- Tarihte ilk yazılı antlaşma kadeş antlaşmasıdır.
27- İlk hiyeroglif (resim) yazısını mısırlar bulmuştur.
28- İlk defa tıp ve mumyacığı mısırlar geliştirmiştir.
29- Sulama kanalları ve sulama işi ilk kez maden devrinde Mısırda kullanmaya başlanmıştır.
30- İlk defa alan ve hacim hesplarını bulan, daireyi 360 dereceye bölen Mısırlardır.
31- Tarım ile ilk defa mısırlar uğraşmışlardır.
32- Tarihte ilk defa ticaret kolonileri İonlar kurmuştur.
33- İlk modern tarih yunan medeniyetinde heredot tarafından yazıldı.
34- İlk posta örgütünü Persler kurmuştur.
35- Tarihte ilk alfabeyi bulanlar Fenikelilerdir.
36- Tarihte ilk denizciler Fenikelilerdir.
37- Tarihte ilk Yahudi İbranilerdir.
38- Tarihte ilk basın yayın hayatını romanlılar çıkartıkları günlüklerle başlattılar.
TARİH ÖNCESİ DEVİRLER ve TARİH DEVİRLERİ
İnsan topluluklarının o dönemde kullandığı ve günümüze kadar gelebilen kalıntılardan yola çıkılarak iki bölüme ayrılır.
TAŞ DEVRİ
KABA TAŞ DEVRİ
İnsanlığın en ilkel ve en uzun dönemidir. Bu dönemde henüz araç ve gereç yapımı başlamamıştır. İnsanlar kendilerini korumak için doğadaki sivri taşları olduğu gibi kullanmıştır.
YONTMA TAŞ DEVRİ
Bu dönemde insanlar taşları yontarak ilk defa araç ve gereç yapmışlardır. Bu aletler savunma ve avlanma amacıyla yapılmıştır. İnsan doğanın asalağı durumundadır. Tüketici, avcı ve toplayıcıdır. Ekonomik etkinliklerden ötürü göçebe bir yaşam sürmüşlerdir Mağara duvarlarına hayvan resimleri yapmışlardır. Dönemin sonlarına doğru ateş denetim altına alınmıştır. (Ateş önce insanları soğuktan ve yırtıcı hayvanlardan korumuş, daha sonraki dönemlerde ise insanlığın gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Toprak kapların yapımında madenlerin işlenmesinde olduğu gibi) Yontma Taş Devrinin sonlarına doğru buzullar çözülmüş, iklim yumuşamıştır.
CİLALI TAŞ DEVRİ
Bu dönemde alet yapımı gelişmiş sert ve düzgün aletler yapılmıştır. Taşın yanısıra ilk defa topraktan da araç gereçler yapılmıştır. (Toprakkaplar yapılmış, seramiksanatı ilerlemiştir.) İnsanlık için güzel bir dönemin başlangıcıdır. İnsan doğanın asalağı olmaktan kurtulmuş ilk defa üretim faaliyetlerini başlatmıştır. İlk defa tarım başlamış, hayat tarzı değişerek yerleşik yaşama geçilmiştir. Bunun sonucunda ilk köyler kurulmuş, hayvanlar evcilleştirilmiştir. Menhir ve Dolmen adı verilen anıtlar dikilmiştir. Bitki liflerinden elbiseler dikilmiştir.
MADEN DEVRİ
BAKIR DEVRİ
İşlemesi kolay olduğu için ilk kullanılan madenler bakır, altın ve gümüştür. Ancak doğada fazla bulunduğu için bakırdan daha fazla araç ve gereç yapılmış ve döneme damgasını vurmuştur.
TUNÇ DEVRİ
Bakır ve kalayın karışımından tunç elde edilmiş ve böylece daha sert dayanıklı araç gereçler yapılmıştır. Bu dönemde karasaban bulunmuş ve tarımda gelişim sağlanmıştır. Tüketim fazlası üretim elde edilmiş bu da ticaretin gelişmesini sağlamıştır. İlk şehir ve devlet yapıları kurulmuştur.
DEMİR DEVRİ
Demirin yüksek ısıda işlenebilmeye başlanması ile sanayide önemli gelişmeler sağlanmıştır. Ticaret hızlanmış ve dönemin sonlarına doğru yazı icat edilmiştir.
TARİH DEVİRLERİ
Tarih, yazının icadı ile başlayan zaman dilimi içerisinde devirlere ayrılırken, insanlık tarihini etkileyen büyük ve önemli olay ve buluşlara göre dört bölüme ayrılır.
İLK ÇAĞ
Yazının bulunmasıyla başlayıp (M.Ö. 4000-3500) Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışına kadar sürer. En uzun süren çağ olarak bilinir.
ORTA ÇAĞ
Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışından (476), İstanbul'un Türkler tarafından fethine kadar (1453) sürer.
YENİ ÇAĞ
İstanbul'un fethinden, 1453 tarihinde başlayıp, 1789 tarihli Fransız İhtilaline kadar sürer.
YAKIN ÇAĞ
1789 Fransız İhtilali ile başlayıp, günümüze kadar sürer.
Çin-Hint-İskit Medeniyetleri
ÇİN MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
Çin'in tarihi Yontma Taş Devri'nde başlamıştır.
Şensi ve Kansu'da Türk kültürü etkili olmuştur.
Tunguz, Moğol, Türk ve Tibet kültürleri Çin'de etkili olmuştur.
ÇİN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Çin'de egemen olan dinlerin başında, Taoizm, Konfüçyüsçülük ve Budizm gelir. İpek üretimi sayesinde İpek yolu gelişti.
Çinliler Çin yazısını kullandılar.
M.Ö. XI' yy'da mürekkep kullandılar.
M.Ö. 105'li yıllarda kağıdı icat ettiler.
M.S. 650'de matbaayı kullandılar.
HİNT MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
En eski medeniyetler İndus Medeniyetleri'dir. Hindistan'daki ilk medeniyet Sint Medeniyeti'dir.
İndus ve Ganj nehirleri verimliliği artıran etkendir.
Güçlü devletler oluşamamış, küçük prenslikler ortaya çıkmıştır.
Kast örgütünü Ariler kurmuştur.
HİNT MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Eski Hint Medeniyeti'nde en önemli toplumsal kurum KAST Teşkilatı'ydı. Kast Teşkilatı beş bölümden oluşurdu.
1. Brahmanlar : Din adamları
2. Ksatriyalar : Askerler ve soylular
3. Vaysiyalar : Sanatkar, tüccar ve köylüler
4. Südralar : İşçiler
5. Paryalar
İSKİT MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İskitler, M.Ö. XI. yy. ile M.S. II. yy. arasında yaşamışlardır.
Göçebe-atlı kavimlerin en büyüğüdürler.
Diğer adları Sakalar olup, tarihte Önemli rol oynayan ilk Türk topluluğudur.
M.Ö. VII. Yüzyıllarda Tuna Nehri'ne ulaştılar.
İskitler, Yakut Türkleri'nin atalarıdır.
İSKİT MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
İskitler ölümden sonraki hayata inandıkları için ölülerini Kurgan olarak bilinen çadır mezarlara gömerlerdi.
İskitler, en eski Türk dini olan Şamanizme inanırlardı.
İskitlerin Asya'daki mücadeleleri Alper Tunga Destanı'nda anlatılmıştır
Mezopotamya Medeniyetleri
AKADLAR SİYASİ TARİHİ
Akadlar, Sami Soyundan gelir.
Başkent Akad olmak üzere, M.Ö. 2350 yılında Kral Sargon önderliğinde krallıklarını kurdular.
Kısa sürede tüm Mezopotamya'ya hakim olduktan sonra Sümer Medeniyeti'nin yayılmasını sağladılar.
Kral Sargon önderliğinde tarihteki ilk büyük imparatorluğu kurdular.
Akad Krallığı, M.Ö. 2150 tarihinde Uruk Krallığı tarafından yıkıldı.
AKADLAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Akadlar, Sümer Uygarlığı'nı devam ettirerek büyükbir imparatorluk kurdular.
Tarihte ilk kez daimi ordu kuranlar Akadlar olmuştur.
ASURLULAR SİYASİ TARİH
Asurlular, Sami ırkına mensuptur.
M.Ö. 2000'lerde Mezopotamya'ya geldiler.
Başkentleri en önemli ticari merkezleri Asur kentiydi.
Tüccar bir kavim olan Asurlular, en çok Anadolu'da ticaret yapmışlardır.
Asurluların varlığına M.Ö. 612'de Medler, Babilliler ve İskitler tarafından son verildi.
ASURLULAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Asurlular daha çok Anadolu'da yaptıkları ticaret ile tanınırlar.
Anadolu'da ticari koloniler kurdular.
Anadolu'da, Asur Pazar yerlerine KARUM denir.
Büyük bir askeri imparatorluk kurdular.
Güçlü orduları ve şiddetli kanunları vardı.
En ünlü tanrıları Asur'du.
Mezopotamya'da ölümden sonra hayat inancı olmadığından, anıt mezarlara hiç rastlanmaz.
BABİLLİLER SİYASİ TARİH
Sami soyundan gelen Amurrular'a Babilliler denir.
Başkent Babil olmak üzere M.Ö. XIX. yy'da Mezopotamya'nın en güçlü devletini kurdular.
Birinci Babil Devleti'ni M.Ö. 1594'te Hititler yıktı.
İkinci Babil Devleti'ni M.Ö. 539'da Persler yıktı.
BABİLLİLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Babilliler, Kral Hammurabi zamanında mutlak krallığa dayalı büyük bir imparatorluk kurdular.
Sümer Kralı Urukagina tarafından yazdırılan ilk kanunlardan sonra Mezopotamya'da bilinen diğer bir kanun ise Hammurabi Kanunları'dır.
Babilliler, astronomi çalışmaları yapmışlar, burçları bulmuşlar ve yılı 354 güne bölmüşlerdir.
Babillilere ait en önemli sanat eserleri şunlardı : Hammurabi Steli, Babil Kulesi ve Babil'in Asma Bahçeleri.
SÜMERLER SİYASİ TARİHİ
Mezopotamya'da kurulan ilk devlet Sümerler'dir.
Sümerlere ait en önemli şehirler, Lagaş, Uruk, Endu, Kalde ve Kaş'tı.
Sümerler, M.Ö. 1950'de Elamlar tarafından yıkıldı.
Çivi yazısını icat eden Sümerler böylelikle tarihi devirleri başlatmış oldular.
SÜMERLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Sümerler krallarına Patesi adını verirlerdi.
Yazı, tarihte ilk defa Sümerler tarafından kullanıldı.
Tarihte bilinen en eski kanunlarda Sümerler'e aittir.
Doğa güçlerine inanan Sümerler'de en ünlü tanrılar, Anu (Gök tanrısı), Enlil (Yeryüzü tanrısı), Enki (Okyanus tanrısı)'dır.
Sümerlerde en önemli sanat eserleri zigguratlardır.
Sümerler meydana getirdikleri yüksek uygarlık seviyesinde bilimde de ileri gitmişler bilim alanında şu çalışmaları yapmışlardır.
1. Ayı 30, yılı 360 gün olarak hesapladılar.
2. Gece ve gündüzü 12'şer saate böldüler.
3. Bir yılı 12 ay olarak hesapladılar.
4. Ay ve Güneş tutulmasını hesapladılar.
5. Aritmetik ve geometrinin temellerini attılar.
6. Çarpma ve bölme cetvellerini buldular.
7. Daireyi 360 dereceye böldüler.
İbrani-İran-Fenike Medeniyetleri
İBRANİ MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İbraniler Sami asıllı bir kavimdir.
M.Ö. XVII. yy'da Filistin'de ilk devletlerini kurdular.
İbrani Devleti, Hz. Süleyman zamanında İsrail Devleti ve Yahudi Devleti olmak üzere ikiye ayrıldılar.
Eski İsrail Devleti'ni Asurlular yıktı.
Eski Yahudi Devleti'ni, Babilliler yıktı.
1948'de İsrail Devleti yeniden kuruldu.
İBRANİ MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Yahudiler, tek tanrılı din olan Museviliğe inandılar. Musevilik, sadece Yahudilere ait bir dindir.
İbranilere ait en önemli sanat eseri, Kudüs'teki Hz. Süleyman Tapınağı (Mescid-i Aksa)'dır.
İRAN MEDENİYETİ SİYASİ TARİHİ
İran Medeniyeti'ni, Medler ve Persler meydana getirdi.
Medleri M.Ö. 550'de Persler yıktı.
Persleri M.Ö. 330'da Büyük İskender yıktı.
İRAN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Devlet yönetiminde mutlak krallık vardı.
Kral, tanrı Ahuramazda'nın yeryüzündeki temsilcisi.
İranlılar Zerdüştlük dinine inandılar.
FENİKELİLER SİYASİ TARİH
Fenikeliler Sami asıllı bir kavimdir.
M.Ö. 2000 yılında devletlerini kurdular.
Toprakları tarıma elverişli olmadığı için deniz ticareti yaptılar.
Asurlular, Babilliler ve Persler tarafından yıkıldılar.
FENİKELİLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Fenikeliler daha çok deniz ticaretiyle uğraştılar. Deniz ticareti sonucunda bir çok koloni elde ettiler.
Kendilerine özgü 22 harflik bir Fenike Alfabesi kullandılar.
Ön Asya Uygarlığı'nı Ege Havzası'na taşıdılar.
Mısır Medeniyetleri
MISIR MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Eski Mısır'ın tarihi M.Ö. 3000 yıllarında başlar.
M.Ö. 333 yılında Büyük İskender'in Mısır'ı almasıyla son bulur.
MISIR MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Mısır'da monarşik-bürokratik devlet yapısı vardı.
Devlet yönetiminde en tepede firavunlar bulunur, firavunlar tanrının oğlu sayılırdı.
Firavunlar tanrının oğlu olduğundan ilah-kral anlayışı görülürdü.
Vezirlik ilk kez Mısır'da görülmüştür.
Mısırlıların en önemli tanrıları Amon-Ra ve Ösiris'ti.
Mumyacılık ve tıp alanında ilerlemişlerdi.
24 harflik hiyeroglif denen bir resim yazısı kullanılmıştır.
Mısır bilimini Nil Nehri'nin hareketliliği etkilemiştir.
Yılı 365 gün ve 12 ay olarak hesapladılar.
Matematikte ve tıpta ileri gittiler.
Önemli sanat eserleri :
Piramitler
Amon Tapınağı
Beni Hasan Mezarları
Labirentler
Anadolu Medeniyetleri
HİTİTLER SİYASİ TARİH
Anadolu'da ilk devlet kuranlar Hattiler'dir.
Hattilerin başkenti Alacahöyük'tü.
Hititler M.Ö. 2000'lerde devletlerini kurdular. Hititlerin başkenti Hattuşaştır.
M.Ö. 1280'de Mısırlılarla savaştılar.
Mısır savaşı sonunda tarihte bilinen ilk antlaşma olan KADEŞ Antlaşması imzalandı.
Hititler, M.Ö. 1200'de Asurlular'ın ve Frigler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
HİTİTLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Hititlerdekralın yetkileri pankuş meclisi ile sınırlandırıldı.
Hititler, anayasa ile taht kavgalarını engellediler.
Hititler'demerkezi krala Tabarna denirdi.
Kraldan sonra ana kraliçe Tavananna söz sahibiydi.
Hititlere ait en önemli sanat eserleri, Alacahöyükteki Sfenks, Yazlıkaya Kabartması ve İvriz Kabartması'dır.
Anadolu'da feodal bir tımar sistemi vardı. Hititler'in,güçlü orduları vardı.
Hititler, Asurlular'dan öğrendikleri çivi yazısını kullandılar.
Hititler hiyeroglif yazısı da kullandılar. Hititler'in tanrılar için yazdıkları yıllıklara Anal denir. Evliliği sözleşmeye dayandırıp aile hukuku meydana getirdiler.
Anadolu ekonomisi tarıma dayalıydı.
Hititler dokumacılıkta ilerlediler.
Hitit ülkesine Bin Tanrı İli denir.
Hititler'de öbür dünya inancı yaygın değildi.
Teşup ve karısı Hepat Hitit tanrılarıdır.
FRİGYALILAR SİYASİ TARİH
M.Ö. 750 Yıllarında kuruldu.
Başkenti Gordion, yani Yassıhöyüktü.
M.Ö. 676 yılında Kimmerler ve Lidyalıların saldırısı sonunda yıkıldı.
FRİGYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Frigyalılar Kaya mimarisi, dokumacılık ve kilimcilikte ileri gittiler.
En önemli sanat eseri Midas Mezarı'dır.
Frigyalılar Fenike harf yazısını kullandılar
Tarımı koruyucu yasalar yaptılar.
LİDYALILAR SİYASİ TARİH
Lidya Devleti M.Ö. 687'de kuruldu.
Başkentleri Sart'tı.
M.Ö. 546 yılında Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
LİDYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Lidyalılar mimaride ileri gittiler.
Kuyumculuk ve heykelcilikte ilerlediler.
Paralı askerlerden oluşan bir ordu kurdular.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Tarihte parayı ilk defa Lidyalılar kullandı.
Dünyanın en eski serbest pazar şehri Sart'ı kurdular.
Sart'tan başlayan ve Ninova'da biten Kral Yolu'nu yaptılar.
Kibele, Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan tanrılarına taptılar.
İYONYALILAR SİYASİ TARİH
İyonya Devleti, Batı Anadolu'da Akalar tarafından kuruldu.
Batı Anadolu'da polis (Şehir devletleri) kurdular.
Bu polislerin en önemlileri Milet, Foça, Efes ve İzmir'dir.
M.Ö. VII. Yüzyılda Lidyalılar'ın ve Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
İYONYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
İyonyalılar, önce monarşi ve oligarşi ile daha sonra demokrasi ile yönetildiler.
Zaman zaman tiran yönetimi de görüldü.
İyonyalılar daha çok dini mimaride ileri gittiler.
En önemli sanat eserleri, Artemis Tapınağı ve Apollo Tapınağı'dır.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Özgür düşünce, demokrasi ve bilimde ileri gittiler.
Denizcilikle uğraştılar, koloniler kurdular.
İyonyalılarda, öbür dünya inancı yoktu.
URARTULAR SİYASİ TARİH
Urartu Devleti M.Ö. IX. Yüzyılda Hurriler tarafından kuruldu.
Başkentleri Tuşpa, yani bugünkü Van'dı.
M.Ö. 600 yılında,İskitler ve Medler'in saldırısı sonunda yıkıldı.
URARTULAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Mimaride oldukça ilerleyen Urartular, bir çok kale, bend ve kanal yaptılar.
Urartular'dan günümüze kadar gelen en önemli sanat eserleri, Van Kalesi, Çavuştepe Kalesi ve Altıntepe Kalesi'dir.
Urartular, çivi yazısını kullandılar.
Mezopotamya'nın aksine Anadolu'da ölümden sonra hayata inanış görüşmüştür.
Roma-Yunan-Helen Medeniyetleri
ROMA MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Roma şehir Devleti, M.Ö. 753'de Etrüskler tarafından kuruldu.
M.S. 395 yılında Batı Roma ve Doğu Roma olmak üzere ikiye ayrıldı.
Batı Roma İmparatorluğu, M.S. 476'da yıkıldı.
Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans), 1453'te Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkıldı.
Krallık Devri (M.Ö. 753-M.Ö. 510)
Cumhuriyet Devri (M.Ö. 510-M.Ö. 27)
İmparatorluk Devri (M.Ö. 27-M.S. 395)
Bizans İmparatorluğunun yıkılması ile Orta Çağ bitti, Yeni Çağ başladı.
ROMA MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Roma halkı üç gruba ayrılırdı. Bunlar :
Patriciler : Her türlü hakka sahip olanlar. (Yönetime katılabiliyor)
Plepler : Hiç bir siaysi hakkı olmayan çiftçi, köylü ve sanatkarlar.
Köleler : Ne siyasi ne de toplumsal hakka sahip.
Roma medeniyeti denince akla ilk gelen On İki levha Kanunları'dır.
Roma Medeniyeti'nden günümüze kalan en önemli sanat eserleri şunlardır :
Aspendos Tiaytrosu (Antalya)
Ogust Mabedi (Ankara)
Elmadağ Su Yolu (Ankara)
Roma Hamamı (Ankara)
Bozdoğan Kemeri (İstanbul)
Çemberlitaş (İstanbul)
YUNAN MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Ege medeniyetini meydana getiren medeniyetler şunlardır. Yunan medeniyeti, Makedonya Medeniyeti, Trakya Medeniyeti, Anadolu Medeniyeti, Girit Medeniyeti ve Rodos Medeniyeti. Yunan Medeniyeti, M.Ö. 1200 yılında Dorlar tarafından kuruldu.
Yunan Medeniyeti denince akla Polis (şehir devletleri) gelir.
Yunan Medeniyeti'ne ait en önemli polisler şunlardır. Atina, Isparta, Korint, Tebai, Larissa, Magara.
YUNAN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Tarihte bilinen ilk demokrasi denemeleri Yunanistan'da görülür.
Yunanistan!da sınıf farkını ortadan kaldırmak için Drakon, Solon ve Kleistenes Kanunları ortaya çıkmıştır. Yunanistan'da felsefenin öncülerinden Sokrates, Platon, Aristotales ve Thukidides yetişmiştir.
Eski Yunan'da sanat alanında heykelciliğe önem verilmiştir.
HELEN MEDENİYETİ SİYASİ TARİH
Makedonya kralı Büyük İskender, M.Ö. IV. yy.'da Doğu'ya bir sefer yaptı.
Bu sefer sonunda Hellenizm Uygarlığı doğdu.
Helen Medeniyeti'ne ait en önemli kültür merkezleri İskenderiye ve Antakya'dır.
HELEN MEDENİYETİ KÜLTÜR VE UYGARLIK
Helen Medeniyeti'nde daha çok pozitif bilimlerde ilerleme görülmüştür.
Helen Medeniyeti'nden günümüze kalan en önemli sanat eserleri, Zeus sunağı ve İskender Lahiti'dir.
Tarih: 2016-03-02 01:56:37 Kategori: Sözlük
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx